महिना: जुलाई 2025

बौद्ध धर्मको विविधता: कमजोरी होइन, शक्ति एक यात्राको सुरुवात बौद्ध धर्म, जसले हामीलाई शानति र करुणाको मार्ग देखाउँछ, आज विश्वको हरेक कुनामा फैलिएको छ। सिद्धार्थ गौतमले बोधगयाको पीपलको रुखमुनि प्राप्त गरेको ज्ञानको प्रकाश आज विभिन्न संस्कृति र समाजमा फरक-फरक रूपमा चम्किरहेको छ। तर यो फैलावटसँगै यसमा सम्प्रदायगत विविधता पनि गहिरो रूपमा देखिन्छ। के यो विविधता धर्मको कमजोरी हो, वा यसको शक्ति? के यो विविधताको जड स्वयं बुद्धको शिक्षण शैलीमा थियो? यस लेखमा हामी बौद्ध धर्मको यो रोचक पक्षलाई केलाउने प्रयास गर्नेछौँ। मैले आफैँले नेपाल, थाइल्यान्ड र जापानका विभिन्न बौद्ध मठहरूको…

बौध्द तान्त्रिक परम्परामा ‘वर्जित’ भनिने अभ्यासहरूको गूढ रहस्य बौध्द तन्त्र आफैंमा एक गहिरो र जटिल मार्ग हो, जसले मुक्तिका लागि परम्परागत विधिभन्दा फरक र तीव्र मार्गको प्रस्ताव राख्छ। यसमा गरिने केही अभ्यासहरू बाहिरी रूपमा हेर्दा परम्परागत नैतिकता, सामाजिक मान्यता र सामान्य बौध्द शील  भन्दा फरक, वा भनौं भने ‘वर्जित’ लाग्न सक्छन्। तर, तान्त्रिक परम्पराभित्र यस्ता अभ्यासहरूको आफ्नै विशिष्ट अर्थ र उद्देश्य हुन्छ। आखिर किन यस्ता अभ्यासहरू तान्त्रिक परम्परामा स्थान पाउँछन्? यसको पछाडिको गूढ रहस्य के हो? आउनुहोस्, यस विषयमा केही प्रकाश पारौँ। वर्जित अभ्यासहरू: बाहिरी रूप र भित्री अर्थ बौध्द…

अरुको खुशीमा खुशी हुने कला: मुदिता को अभ्यास हामी सबै जीवनमा खुशी खोजिरहेका हुन्छौं। आफ्नो लागि खुशी प्राप्त गर्न धेरै मेहनत गर्छौं, योजना बनाउँछौं र प्रयास गर्छौं। तर के हामीले कहिल्यै अरुको खुशीमा साँच्चै खुशी हुन सिकेका छौं? कसैले सफलता पाउँदा, कोही प्रगतिको शिखरमा पुग्दा वा कसैको जीवनमा केही राम्रो हुँदा, के हाम्रो मनमा पनि उत्तिकै आनन्दको लहर आउँछ? यही भावनालाई ‘आध्यात्मिक हर्ष’ वा संस्कृतमा ‘मुदिता’ भनिन्छ। यो आफैँमा एउटा अद्भुत र शक्तिशाली अभ्यास हो, जसले हाम्रो मनलाई हलुका बनाउँछ र सम्बन्धहरूलाई अझ मजबुत बनाउँछ। आउनुहोस्, यसको बारेमा केही कुरा…