काठमाडौंमा दैनिक जीवनयापनलाई सहज र शान्त बनाउन माइन्डफुलनेस (Mindfulness) अभ्यासहरू धेरै उपयोगी हुन सक्छन्। व्यस्त जीवनशैली, ट्राफिक जाम, कोलाहल र प्रदूषणले भरिएको काठमाडौंमा मानसिक शान्ति कायम राख्न माइन्डफुलनेस एक प्रभावकारी उपाय हो। यहाँ केही माइन्डफुलनेस अभ्यासहरू दिइएका छन्, जुन तपाईं आफ्नो दैनिक जीवनमा सजिलै अपनाउन सक्नुहुन्छ:
१. बिहानको माइन्डफुलनेस
- बिस्तारै उठ्नुहोस्: अलार्म बज्नेबित्तिकै नउठ्नुहोस्। केही क्षण ओछ्यानमै आराम गर्नुहोस् र आफ्नो शरीरलाई महसुस गर्नुहोस्।
- श्वासप्रश्वासमा ध्यान दिनुहोस्: उठ्नेबित्तिकै केही मिनेट आफ्नो श्वासप्रश्वासमा ध्यान दिनुहोस्। गहिरो श्वास लिनुहोस् र बिस्तारै छोड्नुहोस्।
- कृतज्ञता अभ्यास: आजको दिनको लागि तपाईंसँग भएका केही कुराहरूको लागि कृतज्ञता व्यक्त गर्नुहोस्।
२. दैनिक क्रियाकलापमा माइन्डफुलनेस
- चिया/कफी पिउँदा: हतारमा चिया/कफी नपिउनुहोस्। यसको स्वाद, गन्ध र अनुभूतिमा ध्यान दिनुहोस्।
- खाना खाँदा: टिभी हेर्दै वा मोबाइल चलाउँदै खाना नखानुहोस्। खानाको स्वाद, बनावट र सुगन्धमा ध्यान दिनुहोस्। हरेक गाँसलाई स्वाद लिएर खानुहोस्।
- हिँड्दा: हिँड्दा आफ्नो पाइलाहरूमा ध्यान दिनुहोस्। वरपरको वातावरणलाई अवलोकन गर्नुहोस्।
३. काममा माइन्डफुलनेस
- केही बेर विश्राम: कामको बीचमा केही बेर विश्राम लिनुहोस्। आफ्नो कुर्सीबाट उठेर केही मिनेट हिँड्नुहोस् वा स्ट्रेचिङ गर्नुहोस्।
- “सिंगल टास्किंग”: एकै पटक धेरै काम नगर्नुहोस्। एउटा काममा मात्र ध्यान केन्द्रित गर्नुहोस् र त्यसलाई पूरा गरेपछि मात्र अर्को काम सुरु गर्नुहोस्।
- माइन्डफुल बैठक: बैठकमा हुँदा पूर्ण रूपमा उपस्थित हुनुहोस्। अरूको कुरा ध्यानपूर्वक सुन्नुहोस् र आफ्नो विचार स्पष्ट रूपमा व्यक्त गर्नुहोस्।
४. साँझको माइन्डफुलनेस
- स्क्रिन टाइम घटाउनुहोस्: सुत्नुअघि मोबाइल, ल्यापटप वा टिभीको स्क्रिन टाइम घटाउनुहोस्।
- ध्यान वा योगा: सुत्नुअघि केही मिनेट ध्यान वा योगा गर्नुहोस्। यसले तपाईंलाई शान्त र आरामदायी बनाउँछ।
- दिनको समीक्षा: आजको दिनमा भएका राम्रा र नराम्रा कुराहरूको समीक्षा गर्नुहोस्। भविष्यमा सुधार गर्न सकिने कुराहरू पत्ता लगाउनुहोस्।
५. थप अभ्यासहरू
- शरीर स्क्यान ध्यान (Body Scan Meditation): आफ्नो शरीरको प्रत्येक भागलाई महसुस गर्दै ध्यान गर्नुहोस्।
- हिँड्ने ध्यान (Walking Meditation): हिँड्दा आफ्नो पाइला र वरपरको वातावरणमा ध्यान दिनुहोस्।
- श्वासप्रश्वास ध्यान (Breath Meditation): आफ्नो श्वासप्रश्वासमा मात्र ध्यान केन्द्रित गर्नुहोस्।
यी अभ्यासहरूलाई आफ्नो दैनिक जीवनमा समावेश गरेर तपाईं काठमाडौंको व्यस्त जीवनमा पनि शान्ति र सन्तुष्टि पाउन सक्नुहुन्छ। माइन्डफुलनेस एउटा निरन्तर अभ्यास हो, त्यसैले धैर्य राख्नुहोस् र नियमित रूपमा अभ्यास गर्दै जानुहोस्।
