Tag: Nepali Heritage

महामुद्रा: मनको गहिराइमा शून्यता र स्पष्टताको खोजी यो कुनै जटिल दार्शनिक अवधारणा मात्र होइन, बरु प्रत्यक्ष अनुभवमा आधारित यस्तो अभ्यास हो जसले हामीलाई शून्यता (Emptiness) र स्पष्टता (Clarity) को अविभाज्य मिलन देखाउँदै मनको असीमित सम्भावनाहरू खोल्छ। आउनुहोस्, यस महामुद्राको सार र यसको महत्वबारे गहिराइमा चर्चा गरौं। महामुद्रा के हो? ‘महान् छाप’ को रहस्य महामुद्रा, जसलाई अंग्रेजीमा ‘The Great Seal’ पनि भनिन्छ, को मुख्य लक्ष्य हाम्रो मनको वास्तविक, निर्मल र अपरिवर्तनीय स्वरूपलाई प्रत्यक्ष अनुभव गर्नु हो। यसलाई ‘महान् छाप’ किन भनिएको हो भने, यसले सबै घटनाहरू (सुख, दुःख, विचार, भावना) मनको…

देवता योग: आफूभित्रको दिव्यता जगाउने शक्तिशाली मार्ग हामीमध्ये धेरैलाई ‘देवता’ शब्द सुन्ने बित्तिकै मन्दिरमा पुजिने मूर्ति वा स्वर्गमा बस्ने कुनै अलौकिक शक्तिको याद आउँछ। तर, के देवता बाहिरी शक्ति मात्र हुन्? बौद्ध वज्रयान परम्परामा एउटा यस्तो गहन अभ्यास छ, जसले यो धारणालाई पूर्ण रूपमा बदलिदिन्छ। यसलाई देवता योग भनिन्छ, जहाँ देवता बाहिरी होइन, बरु हाम्रो चेतनामा लुकेको शुद्ध गुणहरूको प्रतीक मानिन्छ। यो कुनै बाहिरी शक्तिको आराधना मात्र होइन, यो त हामी आफैंलाई बुद्धत्व प्राप्त प्राणीको रूपमा कल्पना गर्ने, उनीहरूका गुणहरूलाई आत्मसात गर्ने एउटा गहिरो, रूपान्तरणकारी प्रक्रिया हो। यो अभ्यासले हामीलाई…

उच्च वज्रयान अभ्यासमा करुणा र प्रज्ञा: अटुट मिलनको रहस्य वज्रयान बौद्ध धर्म एउटा परिष्कृत र शक्तिशाली मार्ग हो, जसले हामीलाई सामान्य अस्तित्वको सीमाभन्दा पर लैजाने सामर्थ्य राख्छ। यसमा गरिने हरेक अभ्यास, हरेक ध्यान र हरेक अनुष्ठानको आफ्नै गहिरो अर्थ हुन्छ। तर, यी सबैको मूलमा दुईवटा आधारभूत स्तम्भहरू छन्, जसले वज्रयानलाई केवल विधि-विधानको संग्रहभन्दा माथि उठाएर साँचो रूपान्तरणको माध्यम बनाउँछन्: ती हुन् करुणा (Compassion) र प्रज्ञा (Wisdom)। यी दुई पक्षहरू बिना, वज्रयानको कुनै पनि अभ्यास अपूरो र निष्प्राण रहन्छ। आउनुहोस्, यी दुई अमूल्य रत्नहरूले कसरी हाम्रो उच्च वज्रयान अभ्यासलाई दिशानिर्देश गर्छन्…

धर्मचक्रको रहस्य: बुद्धको मार्गको प्रतीक बुद्ध धर्म केवल एउटा धर्म मात्र नभएर, जीवन जिउने एउटा गहिरो दर्शन पनि हो। यस दर्शनका अनगिन्ती प्रतीकहरूमध्ये एउटा यस्तो प्रतीक छ, जसले बुद्धका सम्पूर्ण शिक्षाको सारलाई आफूमा समाहित गरेको छ – त्यो हो धर्मचक्र। यो केवल एउटा सामान्य पाङ्ग्रा होइन, बरु बुद्धले संसारलाई देखाउनुभएको मुक्तिको मार्ग, ज्ञान र शान्तिको यात्राको एक सशक्त प्रतीक हो। के तपाईंले कहिल्यै सोच्नुभएको छ, यो पाङ्ग्राले यति धेरै अर्थ कसरी बोकेको होला? आज हामी यसै रहस्यमय धर्मचक्रका विभिन्न पक्षहरूको अन्वेषण गर्नेछौं, जसले तपाईंलाई बुद्धको मार्गलाई अझ गहिरो रूपमा बुझ्न…

‘स्व’ को भ्रम: ‘अनात्म’ कसरी मुक्तिको साँचो हो? हामीमध्ये धेरैजसोले आफूलाई ‘म’ भन्ने एउटा अविभाज्य र स्थायी अस्तित्वको रूपमा बुझ्छौं। यो ‘म’ सधैँ एउटै रहन्छ, मेरो नाम, मेरो शरीर, मेरा विचार र मेरा भावनाहरूको संग्रह हो भन्ने हामीलाई लाग्छ। तर के यो ‘म’ साँच्चै स्थायी छ? के यो ‘स्व’ को धारणा एउटा गहिरो भ्रम मात्र होइन? बुद्ध दर्शनको एउटा महत्वपूर्ण सिद्धान्त, ‘अनात्म’ (अर्थात्, ‘स्व-रहित’ वा ‘आत्मविहीनता’) ले यही प्रश्नको गहिरो उत्तर दिन्छ। यसले हाम्रो पीडाको मूल जरो यही ‘स्व’ को भ्रममा कसरी लुकेको छ र ‘अनात्म’ लाई बुझ्नाले हामीलाई वास्तविक…

वज्रयानको रहस्य: संसारभित्रै बुद्धत्वको साक्षात्कार हाम्रो जीवनमा हामी विभिन्न मार्गहरूबाट हिँड्छौं, कहिले सरल, कहिले जटिल। तर के तपाईंले कहिल्यै यस्तो मार्गबारे सोच्नुभएको छ जसले तपाईंलाई असाधारण गति र प्रत्यक्षताका साथ गन्तव्यमा पुऱ्याउँछ? बौद्ध धर्ममा, त्यस्तै एउटा गहिरो र शक्तिशाली मार्ग छ जसलाई वज्रयान भनिन्छ। अक्सर ‘हीरेको यान’ वा ‘वज्र-यान’ को रूपमा चिनिने यो मार्ग बुद्धत्व प्राप्तिको लागि एक अद्वितीय र द्रुत दृष्टिकोण प्रदान गर्दछ। आज हामी यसको सार बुझ्ने प्रयास गर्नेछौं, जुन सुन्दा जटिल लागे पनि, यसको भित्री अर्थ एकदमै स्पष्ट र मुक्तिदायी छ। वज्रयान: हीरा जस्तै दृढ र स्पष्ट…