महिना: डिसेम्बर 2020

एक दिन गौतम बुद्धको शरणमा एउटा युवक अति नै दुःखी हुँदै आएछ। अनि बुद्धले सोध्नुभएछ, “के भयो?” त्यस युवकले भने, “हजुर, हिजो मेरा पिताको मृत्यु भयो। त्यसैले आज हजुरसँग एउटा अनुरोध गर्न आएको। जब कुनै साधारण पुजारीले अन्तिम संस्कार गर्दछ, तब आत्मा स्वर्गमा पुग्ने मौका पाउँदछ। हजुर त महान् हुनुहुन्छ, हजुरजस्तोले मेरा पिताको संस्कार गरिदिनुभयो भने, उहाँले स्वर्गमा पुग्ने मौका मात्र होइन सायद स्वर्गमै सदा बस्ने मौका पाउनुहुन्छ होला। त्यसैले प्रभु! बिन्ती छ, मेरा पिताको लागि यत्ति गरिदिनुहोस्।” ऊ अति नै दुःखी अवस्थामा थिए, अति भावुक भएका थिए। बुद्धलाई थाहा…

आज भन्दा २५५७ औं वर्ष पूर्व नेपालको लुम्बिनी उद्यायनमा शाक्य कुलका राजा शुद्धोधन तथा रानी महा मायादेवीको सुपुत्रको रुपमा जन्म लिनु भएका राजकुमार सिद्धार्थले २९ वर्षको उमेरमा यस संसारिक दुःखबाट पीडित प्राणीहरुको उद्घारको लागि आफ्नो परिवार सहित वैभवशाली राजदरवारलाई त्यागेर ज्ञानको खोजिमा निस्कनु भयो । तत्कालिन ख्यातिप्राप्त गुरुहरु कहाँ जानुभई विभिन्न प्रकारका शिक्षाहरु हासिल गर्नु भएता पनि यथार्थ ज्ञान प्राप्त नभए पछि ती सबै गुरुहरुबाट विदा भई ६ वर्षसम्मा साधना गर्दै अन्तमा नैरञ्जना नदीको किनारमा बोधिवृक्षको मुनि पूर्वाभिमुक आसनमा बस्नुभई सम्यक् सम्बोधि  प्राप्त नभएसम्मा आफु त्यस स्थानबाट नउठने दृढसंकल्प गरेपछि वैशाख…

हिमाली तथा तिव्वती बौद्ध धर्मावलम्वीहरुमा लोचावा शव्दको विशेष महत्व रहेको छ । लोचावालाई यी भेगमा निकै सम्मानपूर्वक लिइन्छ । लोचावा तिब्बती अनुवादकहको शीर्षकमा प्रयोग गर्ने शव्द हो । यो शव्दको अर्थ हुन्छ अनुवादक । भारतीय विद्वान तथा पण्डितहरुसँग मिलेर बौद्ध ग्रन्थलाई संस्कृत र पाली भाषाबाट चिनिया, तिब्बती र अन्य एसियाली भाषाहरुमा अनुवाद गर्ने काममा लोचावाहरुको विशेष योगदान रहेको छ । संस्कृत र पाली भाषामा रहेका बौद्ध ग्रन्थहरुलाई तिब्बतीमा भाषामा अनुवाद गर्ने प्रमुख र प्रख्यात लोचावाहरुमध्ये पगोर वैरोचन, ज्ञानसुत्र, युड्रञिङपो, रिन्छेन जाङ्पो, मारपा हुन् । तिब्बतीमा लोचावा भन्ने शब्द “द्विभाषी“ र…

बौद्ध धर्मका प्रस्थापक महामानब माहात्मा बुद्ध साक्यमुनि ( गौतम बुद्ध ) हुनुहुन्छ । उहाँ ५६३ ईसा पुर्बबाट ४८३ इसा पुर्बसम्म रहनु भयो । इसाइ र इस्लाम धर्मभन्दा पहिला बौद्ध धर्मको उत्पत्ती भएको थियो । यश धर्मका अनुयायीहरु धेरै जसो चीन, जापान, कोरिया, थाइल्यान्ड, कंम्बोडिया, भियतनाम, श्रीलंका, नेपाल, भुटान र भारत जस्ता कयौं देशहरु छन । (१) बौद्ध धर्मका संस्थापक गौतम बुद्ध हुनुहुन्छ, उहाँलाई एसियाको ज्योति पनि भनिन्छ । (२) गौतम बुद्धको जन्म ५६३ इसा पुर्बको बीच साक्य गण राज्यको तत्कालीन राजधानी कपिलवस्तुको नजिक लुम्बिनी नेपालमा भएको हो । (३) उहाँको…